YENİ YÜZYIL İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRENCİLERİNDE CİNSİYET VE KİTAP OKUMA DÜZEYİ ARAŞINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

YENİ YÜZYIL İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRENCİLERİNDE CİNSİYET VE KİTAP OKUMA DÜZEYİ ARAŞINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Yusuf ARICAN
Sakarya Üniversitesi
Eğitim Fakültesi
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü

İÇİNDEKİLER

BAŞLIK SAYFA NO

GİRİŞ: ………………………………………………………………………………….….. 1
YÖNTEM:………………………………………………………………………………………….. 3
a-) Amaç:……………………………………………………………………………………...
b-) Problem cümlesi:…………………………………………………………………………
c-) Hipotez:…………………………………………………………………………………...
d-) Sınırlılıklar:……………………………………………………………………………….
e-) Sayıtlı (varsayım):………………………………………………………………………..
f-) Tanımlar: Evren- Örneklem:……………………………………………………………..
g-)Verilerin Toplanması ve Analizi:………………………………………………………...
BULGULAR VE YORUM:……………………………………………………………………… 4
Bulgular:……………………………………………………………………………………
Yorum:……………………………………………………………………………………..
SONUÇ VE ÖNERİLER:………………………………………………………………………… 6
Sonuç:……………………………………………………………………………………..
Öneriler:…………………………………………………………………………………..
KAYNAKÇA……………………………………………………………………………………. 9
YENİ YÜZYIL İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRENCİLERİNDE CİNSİYET VE KİTAP OKUMA DÜZEYİ ARAŞINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
"Okuru, kendi varlığını kanıtlamaya çağırıyorum.”
B.S. Johnson
ÖZET
Bu araştırmada cinsiyetin kitap okumada, okunan kitap seçiminde ve bireylerin edebiyata uğraş vermelerine etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmamızda cinsiyetin kitap okuma alışkanlığına ve kitap seçimine çok fazla bir etkide bulunmadığı uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak gözlenmiştir. Önceki yapılan araştırmalar da bizim araştırmamızda aynı doğrultuda sonuçlar vermiştir.
GİRİŞ:
‘Bilişsel davranışlarla psiko-motor becerilerin ortak çalışmasıyla yazılı sembollerden anlam çıkarma etkinliği’ (Demirel, 1990: 119) olan okuma, bireyin gerek okul yaşamı süresince, gerekse okul yaşamını bitirdikten sonra ‘kendi kendini eğitmesine yol açan (Saracaloğlu, Bozkurt ve Serin, 2003: 149), olayları doğru ve anlamlı bir biçimde analiz edip, sentezlemesini ve yorumlamasını sağlayan önemli bir beceridir.
Ülkemizde okuma düzeyinin düşük olduğu sürekli vurgulanır. Bu noktada ilginç bir paradoks söz konusu. Okuryazar oranı arttıkça okuma düzeyi düşmektedir (Okay, 2004: 413).
Türkiye'de Okuma Oranları
Dergi okuma oranı % 4
Kitap okuma oranı % 4,5
Gazete okuma oranı % 22

Öğrencilerin kitap okuma alışkanlığı kazanmalarında ailenin yanı sıra öğretmenlerin de önemli katkıları vardır. Öğretmenlerin bu alışkanlığı kazandırmaları her şeyden önce kendilerinin bu tür bir alışkanlık sahibi olmalarına bağlıdır. Saracaloğlu, Bozkurt ve Serin (2003) tarafından yapılan bir araştırmada öğretmen adaylarının yeterli düzeyde okuma alışkanlıklarının olmadığı belirlenmiştir. Bu araştırma sonucunda, kız öğrencilerin okuma ilgilerinin erkek öğrencilere göre daha olumlu olduğu ortaya konmuştur. Öğrencilerin okuma ilgilerinin sosyo-ekonomik durumlarına göre değişmediği de belirlenen bir başka durumdur. McNinch ve Steelman (1990) tarafından yapılan bir araştırmanın sonucunda da öğretmen adaylarının yeterli düzeyde kitap okumadıkları belirlenmiştir. Olsan ve Gillis (1983)’in yaptıkları bir araştırmada da öğretmen adaylarının okumaya karşı olumlu bir tutum taşımadıkları ortaya konmuştur.
Üniversite öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı üzerine yapılan bir araştırma ile öğrencilerin sadece %5’inin boş zamanlarını kütüphanelerde değerlendirdiği, ders dışı kitap okuyanların oranının ise sadece %26 olduğu sonucu çıkmıştır (Esgin ve Karadağ, 2000: 21). İstanbul’da lise ve üniversite öğrencileri üzerinde yapılan araştırmada da öğrencilerin yeterince okumadıkları, okumama nedeni olarak da, televizyonun kitap okumaktan uzaklaştırdığı, okul eğitiminde okuma alışkanlığının verilmediği, geçim koşullarının ağır olması, okuyan insanlara değer verilmemesi ve kitapların pahalı oluşu ifade edilmiştir (Cumhuriyet, 22 Ocak 1999: 3). Özen (1998)’in yaptığı araştırmaya göre de, ülkemizde 1997 yılında üniversite ve liseleri bitirenlerin sayısı dört kat artmasına rağmen, kitap okuyanların sayısı 1965’te % 27, 1980’de % 5.7, 1990’da % 2.5, 1997’de % 3.5 olarak belirlenmiş ve kitap okuyanların sayısının 1965’deki oranın onda birine gerilediği ortaya konmuştur.
Balcı (2003)’nın Ankara’da üniversite öğrencileri arasında yaptığı bir araştırmada, 803 öğrenciden sadece iki tanesinin boş zamanlarında kitap okudukları belirlenmiştir. Öğrenciler daha çok futbol, basketbol gibi popüler sporlara yönelmekte, en fazla zamanı sinemaya gitmek, müzik dinlemek, bilgisayar ve Internet kullanmak gibi etkinliklere ayırmaktadırlar.
Akpınar’ın yaptığı bir araştırma sonucunda da öğrenciler arasında kitap ve gazete okuma alışkanlığının azaldığı görülmüştür. Araştırma ile öğrencilerin % 6’sının bir yıl içinde hiç kitap okumadığı, bir yıl içinde 5 kitaptan fazla okuyanların oranının sadece % 31 olduğu, % 59’unun son bir yıl içinde Türkiye’de popüler olan hiçbir kitabı bilmediği belirlenmiştir. Öğrenciler arasındaki gazete okuma oranının çok düşük olduğu, % 3’ünün evine hiç gazete alınmadığı, % 2’sinin gazetenin hiçbir bölümünü okumadığı, spor ve magazin sayfalarının % 32, haber ve ekonomi sayfalarının % 11, sanat sayfalarının % 14, gazete eklerinin ise % 24 oranında okunduğu araştırma ile ortaya konmuştur (Özten, 2004). Oral ve Aşılıoğlu (2000) tarafından Diyarbakır, Gaziantep ve Siirt illerinde 110 Edebiyat öğretmeni arasında yapılan bir araştırmada ise öğretmenlerin % 50.9'u öğrencilerin ders kitabı dışında diğer edebi metinlerden az yararlandığı, % 42.7'sinin ise hiç yararlanmadığı yönünde görüş bildirmişlerdir.
Temel dil becerilerinden biri olan okuma, ‘yazılı materyalin çözümlenerek anlamlı olarak algılanması’ şeklindeki tanımının yanı sıra, bir alışkanlık olarak edinilen okuma uğraşını da kapsamaktadır. Okuma, bir birey olarak insanoğlunun ‘kendi farkındalığını’ duyumsatan ve ‘kendini gerçekleştirme’ adına yapabileceklerini hissettiren özel bir eylemdir. Yazma uğraşının da aynı türden bir özelliğinin bulunması, okuma eylemini daha da cazip kılmaktadır. Çünkü; çekmecesinde saklamak üzere yazdığını düşünen ya da söyleyen yazarın veya şairin bile, aslında sesini duyurmak üzere yazdığı bilinir. Okuyucu da, hangi amaçla olursa olsun; keyif almak, dinlenmek, eğlenmek, hoşça vakit geçirmek için; hayatı tanımak, deneyimlerini zenginleştirmek ya da politik, ahlakî, dinî alanlarda “feyz almak” için kitaba başvurur (Aytaç, 2002, 1).

Anahtar Sözcükler: Cinsiyet,okuma alışkanlığı,kitap seçimi

Yöntem:
Yaptığımız araştırmada araştırma modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmamız ilişkisel çözümleme türlerinden korelasyon tekniğinin alt dalı olan kategorilendirilmiş korelasyon türü ilişki ile yapılmıştır.Araştırmamızda birden çok değişken vardır.
a-) Amaç: Araştırmamızdaki amaç bireyin cinsiyeti ile okuduğu kitap türü,okuma sıklığı ve edebiyatla uğraşması arasındaki ilişkiyi(korelasyonu) hesaplamaktır.Bireyin kitap okuma seçimini sadece cinsiyeti ile açıklamak yetersizdir.Kitap seçimini cinsiyetinin yanında bulunduğu kültür,çevre,aile yapısı,sosyo-ekonomik durum vb. birçok obje etkilemektedir.Ancak biz bu araştırmada diğer etkenleri göz ardı ederek cinsiyet ile kitap okuma alışkanlığı arasındaki ilişkiyi incelemeye çalıştır.Araştırmadaki temel amaç budur.
Amacımın bu yönde olmasının nedeni cinsiyetin kitap okumada ne derece etkili olduğunu belirlemektir.Yani “bireyin cinsiyeti ile kitap okuma düzey ve seçimi arasında doğru orantılı bir ilişki varmıdır?” sorusudur.
b-) Problem cümlesi: Bireyin cinsiyeti ile kitap okuma alışkanlığı ve seçimi arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?
c-) Hipotez: Bireyin cinsiyeti ile kitap okuma alışkanlığı ve kitap seçimi arasında bir ilişki vardır.
d-)Sınırlılıklar: Araştırmamızda her araştırmada olduğu gibi belli sınırlılıklar vardır.Araştırmadaki sınırlılıklara bakacak olursak kitap okuma ve seçimini sadece cinsiyet belirlememekte başka birçok faktör etki etmektedir.
Araştırmaya uygulama alanı olarak okul bünyesinden tarafsız olarak seçilen bazı öğrencileri aldık.Tüm öğrenciler üzerinde uygulama zaman,mekan ve kaynak yönünden sınırlılıklara neden olduğu için birçok sınıf göz ardı edilmiştir.
e-) Sayıtlı (varsayım): Boş zamanları değerlendirme ölçeğinin kitap okuma alışkanlık ve seçimini ölçtüğü kabul edilmiştir. Cinsiyetin kitap okuma alışkanlığı ve seçminde etkin olduğu varsayılmıştır.
f-) Tanımlar:
Evren: Yaptığımız araştırmada kullanılan evren Yeni Yüzyıl İlköğretim okulu öğrencileridir.
Örneklem: Araştırmada kullanılan evrenden 44 öğrenci random (tesadüfü ) olarak seçilmiştir. Seçilen öğrenciler arasında sınıf ayrımı vb. araştırmada kullanacak olan 44 öğrenci örneklem olarak seçilmiştir. Cinsiyet dağılımı:29 kız, 15 erkek öğrenci şeklindedir.
g-)Verilerin Toplanması ve Analizi
Veriler Boş Zamanları Değerlendirme Ölçeği ile toplanmıştır.Analizde elde edilen veriler Betimsel İstatistik yöntemleri kullanılarak SSPS for Windows ile analiz edilmiştir.


BULGULAR VE YORUM

Bulgular:
Araştırmamız sonucu elde edilen bulgularımıza bakıldığında şu sonuçlar elde edilmiştir:
Örneklemi oluşturan öğrencilerin boş zamanlarında edebiyatla uğraşma faaliyatlerinin standart sapması 0,49254’tür.
Örneklemi oluşturan öğrencilerin okudukları kitap türünün standart sapması 2,48505’tir.
Örneklemi oluşturan öğrencilerin kitap okuma sıklıklarının standart sapması 0,99762’dir.
Örneklemi oluşturan öğrencilerin cinsiyetlerinin standart sapması 0,49254’tür.
Araştırmamız sonucunda cinsiyet ile edebiyatla uğraşma arasındaki korelasyon 1,000 (mükemmel)çıkmıştır.
Araştırmamız sonucunda cinsiyet ile okunan kitap türü arasında korelasyon 0,106 çıkmıştır.
Araştırmamız sonucunda cinsiyet ile okuma sıklığı arasındaki korelasyon -0,300 çıkmıştır.

Descriptive Statistics

Mean
Std. Deviation
N
boş
1,3864
,49254
44
tür
4,3182
2,48505
44
sıklık
1,4318
,99762
44
cinsiyet
1,3864
,49254
44

Correlations


Boş zaman
değerlendirme
Kitap türü
Okuma sıklığı
cinsiyet
Boş
zaman
etkinliği

Pearson Correlation
1
,106
-,300*
1,000**
Sig. (2-tailed)

,493
,048
,000
Sum of Squares and Cross-products
10,432
5,591
-6,341
10,432
Covariance
,243
,130
-,147
,243
N
44
44
44
44
kitap
türü
Pearson Correlation
,106
1
-,207
,106
Sig. (2-tailed)
,493

,178
,493
Sum of Squares and Cross-products
5,591
265,545
-22,045
5,591
Covariance
,130
6,175
-,513
,130
N
44
44
44
44
Okuma
sıklığı



Pearson Correlation
-,300*
-,207
1
-,300*
Sig. (2-tailed)
,048
,178

,048
Sum of Squares and Cross-products
-6,341
-22,045
42,795
-6,341
Covariance
-,147
-,513
,995
-,147
N
44
44
44
44
cinsiyet
Pearson Correlation
1,000**
,106
-,300*
1
Sig. (2-tailed)
,000
,493
,048

Sum of Squares and Cross-products
10,432
5,591
-6,341
10,432
Covariance
,243
,130
-,147
,243
N
44
44
44
44
*. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).


**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).


Yorum:
Öğrencilerin cinsiyetleri ile kitap okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki değerlendirilerek yapılan araştırma korelasyon türü ilişkisel tarama modeli sonucunda korelasyon katsayısı yaklaşık olarak bulunmuştur.Korelasyon sonuçlarına bakıldığında cinsiyet ile edebiyatla ilgilenme düzeyi arasında mükemmel bir ilişki olduğunu görmekteyiz.Cinsiyet ile okunan kitap türü arasında ise pozitif bir ilişki söz konusudur fakat bu ilişki düşük seviyededir.Cinsiyet ile okuma sıklığı arasında ise negatif bir ilişki olmasına rağmen ilişki düşük seviyededir.
Araştırmamızda kız öğrencilerin tamamının boş zamanlarında edebiyatla uğraştıkları bulunmuştur.Buna karşın erkek öğrenciler edebiyatla pek uğraşmamaktadırlar.Cinsiyete ile okunan kitap türü arasında ise çok az pozitif bir ilişki vardır.Bu ilişki cinsiyetin seçilen kitap türünde pek etkili olmadığını göstermektedir.Cinsiyet ile okuma sıklığı arasında ise negatif orta düzeye yakın bir ilişki bulunmaktadır.Kızların erkeklerden daha fazla okuma faaliyetinde bulunduklarını görmekteyiz.Boş zamanlarında edebiyatla ilgilenme ile kitap okuma sıklığı arasında negatif bir ilişki olması da ilginç bir sonuçtur.

SONUÇ VE ÖNERİLER
Sonuç: Sonuç olarak cinsiyet ile kitap okuma ve seçimi arasındaki ilişkiyi araştırmak için yaptığımız bu araştırmada edebiyatla ilgilenme,seçilen kitap türü ile cinsiyet arasında pozitif bir ilişki varken; cinsiyet,seçilen kitap türü,edebiyatla ilgilenme ile okuma sıklığı arasında negatif bir ilişki söz konusudur.Bireyin cinsiyeti seçilen kitap türünü,edebiyatla ilgilenmeyi pozitif yönde etkilerken okuma sıklığını negatif yönde etkilemektedir.
Öneriler:
Ø Boş vakitlerinde sadece kızların edebiyatla ilgilendikleri görülmektedir.Buna karşın erkeklerinde edebiyatla ilgilenmeleri(şiir yazmak vb) sğlanmalıdır.
Ø Kişiler arası kitap seçimi farklıdır.Aileler bu konuda yararlı eserler seçmede çocuklarına yardım etmelidirler.
Ø Kitap seçimi konusunda öğretmen vb. bir uzmana başvurmak faydalıdır.
Ø Aileler çocuklarının edebiyatla uğraş vermelerini destekleyerek onların birer yetenek haline dönüşmesine yardımcı olmalıdır.













KAYNAKÇA
Ø http://www.if.sakarya.edu.tr
Ø Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi(Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği) (Mehmet Nuri GÖMLEKSİZ)( Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:1, Sayı:1 http://efdergi.yyu.edu.tr)
Ø http://ayrodi.blogcu.com/Egitim1/